Obezi̇te Tedavi̇si̇ Nasıl Yapılır? Tedavi̇ Yöntemleri̇ Nelerdi̇r?
Obezite, çağımızda yalnızca gelişmiş ülkeler için değil, Türkiye’nin de içerisinde bulunduğu gelişmekte olan ülkeler için de ciddi bir sağlık problemi konumunda. Obezite hastalığı, gelir düzeyinin artması, batı tipi yaşam biçiminin yaygınlaşması, fast-food benzeri gıdalarla beslenme alışkanlığının artması, beslenme rutininde fazla yağlı ve kalorili gıdaların büyük yer kaplaması gibi faktörlerden dolayı tetiklenmektedir.
Beslenme alışkanlıkları ve kalori fazlası obezite hastalığının meydana gelmesinde en etkili unsurlardır. Günümüzde genç veya yetişkin fark etmeksizin birçok insan fiziksel aktivitelerden uzak bir yaşam sürüyor. Hareketsiz kaldığımız süreler uzadıkça kalorisi yüksek gıdalar almak vücudumuz için olumsuzluklar yaratıyor. Özetle hareketsizliği teşvik eden yaşam tarzı ve kötü beslenme alışkanlıklarımız obeziteyi çağın en yaygın sağlık sorunlarından biri haline getiriyor. Obezite kendisinin dışında birçok başka sağlık sorununu da beraberinde getirebiliyor.
Obezite ve Morbid Obezite Nedir?
Obezite en özet tanımıyla insan vücudunda aşırı yağ birikmesi sonucu oluşan tıbbi tablodur. Dünya Sağlık Örgütünün tanımına göre obezite, vücutta hastalıkların oluşmasına yol açacak şekilde anormal ve aşırı yağ birikmesi durumudur. Morbid Obezite ise hastalığın ileri seviyesini ifade eder. Morbid obezite yaşamsal tehdit oluşturabilecek bir durumdur. Vücut Kitle İndeksi 40 ve üzeri değerde olan hastalar morbid obez olarak tanımlanır.
Obezitenin Yol Açtığı Tehlikeler Nelerdir? Obezite Hangi Hastalıklara Neden Olur?
Obezite hastalığı neredeyse vücudun tüm sistemlerinin bozulmasına neden olur. İstatistiksel veriler obez bireylerin kendi yaşıtlarına göre 12 ila 15 yıl daha az yaşadığı yönünde sonuçlar öne sürüyor. Obezite, kendi başına ciddi bir sağlık sorunu olmasının yanı sıra cinsel işlev bozuklukları, solunum sistemi bozuklukları, eklem problemleri, diyabet, kalp damar hastalıkları, uyku apnesi, hipertansiyon ve reflü gibi ciddi sağlık sorunlarına da kapı aralıyor.
Obez hastalar kişisel görünümlerinden rahatsızlık duydukları için sosyal ve psikolojik problemler yaşarlar. Depresyona kadar uzanan ciddi sonuçlar doğuran obezite aynı zamanda kalın bağırsak kanseri ve meme kanseri gibi bazı kanser türleri için de risk oluşturabilmektedir.
Obezite Tedavisi Nasıl Olmalıdır?
Obezite tedavisinde ilk olarak beslenme ve egzersiz uygulamaları ile sonuç aranmalıdır. Hastaların yaşam tarzında sağlıklı yönde bazı değişiklikler yapması süreci olumlu etkiler. Hastanın kendi kişisel yaşam koşulları dikkate alınarak hazırlanacak, dengeli ve sağlıklı bir beslenme programı obezite ile mücadele için olmazsa olmazdır. Fiziksel egzersizler yaşamın ayrılmaz bir parçası haline getirilmeli ve sürekli olarak daha aktif bir yaşam tarzı benimsenmelidir. Doktorlar hastanın yağ emilimini azaltmak veya iştahı baskılamak için bazı medikal tedavilere başvurabilir. Son yıllarda giderek yaygınlaşan bazı ilaçlar umut vaat etmektedir. Fakat bu tedavilerde kalıcı çözüm sağlamamaktadır. Ayrıca bilinmelidir ki hastaların kendi inisiyatifi ile bu tür ilaçları kullanması çok tehlikelidir. Bu ilaçlar ciddi yan etkilere neden olduğu için mecbur kalınmadıkça tercih edilmez ve mutlaka endokrinoloji uzmanı takibinde kullanılmalıdır.
Obezite tedavisi hakkında yapılan bazı çalışmalar, morbid obezite vakalarının tedavisinde cerrahi olmayan yöntemlerle kilo verme oranının yüzde 2 seviyesinde olduğunu gösteriyor. Günümüzde morbid obezite olgularının kesin ve kalıcı tedavisi ancak obezite cerrahisi ile mümkündür. Obezite tedavisinin multidisipliner bir süreç olduğu unutulmamalıdır. Diyetisyen, Genel Cerrah, Psikiyatr ve Endokrinoloji uzmanı hastayı kapsamlı şekilde değerlendirmeli ve hasta için en uygun tedavi yöntemini belirlemelidir.
Obezite Cerrahisi Hangi Hastalarda Uygulanır?
Vücut kitle indeksi 40 ve üzeri olan morbid obezite vakalarında, herhangi bir ek sağlık sorunu aranmaksızın cerrahi tedavi uygulanabilmektedir. Buna karşın Vücut Kitle İndeksi 35 ve 40 arasında olan hastalarda eğer obeziteye eşlik eden ortopedik eklem sorunları, diyabet, hipertansiyon, kalp ve damar hastalıkları, uyku apnesi ve benzeri rahatsızlıklar söz konusu ise cerrahi tedavi seçeneği gündeme gelir.
Obezitenin Cerrahi Tedavisinde Kullanılan Yöntemler Nelerdir?
Kısıtlayıcı Ameliyatlar
Tüp Mide (Sleeve Gastrektomi) – Midenin özel zımbalarla dikey yönde kesilip tüp şeklinde küçük bir mide oluşturulduğu bu ameliyat, obezitenin cerrahi tedavisinde en çok kullanılan yöntemdir. Tüp mide ameliyatı hastanın hem alabileceği gıda miktarını kısıtlar hem de mide daha az açlık hormonu salgıladığı için iştah da baskılanmış olur.
Mide Katlama – Son yıllarda gündeme gelen bu operasyonda mide dikişlerle daraltılmaktadır. Komplikasyon riski düşük olduğu düşünülerek populerize olan bu yöntemde hastanın açlık hissini baskılayıcı bir etki olmadığı için etkisi kısıtlı düzeydedir. Ayrıca bazı ciddi komplikasyonlar açısından tüp mideden daha riskli olduğu görülerek artık terkedilmiştir.
Mide Balonu – Mide balonu teknik olarak bir ameliyat değildir. Endoskopik yöntem ile mideye bir balon yerleştirilerek şişirilir. Bu da hastaya bir tokluk hissi kazandırır. Ameliyat olma kriterlerini karşılamayan obez bireylerde kısa dönemli başarılı sonuçları olan bir yöntemdir. Mide balonu, kendi başına bir zayıflama metodu olarak değerlendirilemez. Ancak morbid obezite vakalarında hastanın bir miktar kilo vermesini sağlayarak obezite ameliyatı için zemin hazırlar.
Emilim Bozucu Ameliyatlar
Gastrik Bypass – Dünya genelinde en yaygın kullanılan obezite ameliyatlarından biri olan gastrik bypass operasyonu, hem mide hacmini küçültür hem de emilimi kısıtlar. Ancak gastrik bypass ameliyatı geçiren hastaların geri kalan yaşamları boyunca yaşam boyu mineral ve vitamin takviyeleri kullanması gerekebilir.
Mini Gastrik Bypass – Klasik gastrik bypass ameliyatına kıyasla daha kolay uygulanan bu ameliyatta ince bağırsağın bir bölümü sindirim işlevinden dışlanır. Bu sayede hastanın besin emilimi kısıtlanmış olur.
Duodenal Switch Ameliyatı – Sonuçları bakımından son derece etkili olan duodenal switch ameliyatının uygulanması zorludur. İlk olarak mide tüp formuna getirilir. Ardından mide ince bağırsağa bağlanır.
Ameliyat Sonrasında Her Şey Bitiyor Mu?
Hayır. Obezite cerrahisi, obezite tedavisi için güçlü bir adımdır. Fakat her şeyin bittiği nokta değildir. Hastanın ameliyat sonrasında sağlıklı ve dengeli bir beslenme rutini oluşturması, fiziksel egzersizler yapması, vitamin ve mineral takviyeleri kullanması ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemesi ameliyatın sonuçlarının kalıcı olmasını sağlar. Klasik söylemle bilinmelidir ki; obezite cerrahisi sihirli değnek değildir. Ameliyat ile her şey bitmez, sonrasında da dikkat edilmesi gereken kurallar olacaktır.
